Τίτλος Εργαστηρίου: Από την προσωπική ιστορία στο ντοκιμαντέρ προφορικής μαρτυρίας
Εμψυχωτής: Βασίλης Λουλές, σκηνοθέτης
Ημέρες Εργαστηρίου: Τρίτη 29 και Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2019
Διάρκεια: 8 ώρες
Ώρες: 17:00 – 21:00
Απευθυνεται σε ομάδα: 10 – 15 ατόμων
Χώρος Υλοποίησης: Πνευματικό Κέντρο Χανίων
Περιγραφή Εργαστηρίου:
Το Εργαστήριο είναι βιωματικό και έχει ως ΘΕΜΑ:
-την προφορική μαρτυρία ως το βασικό στοιχείο για τη δημιουργία ενός σύγχρονου Ιστορικού, Ανθρωπολογικού ή Εθνογραφικού ντοκιμαντέρ
-τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη δύναμη της προφορικής ιστορίας στο κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ
-κάποιες κινηματογραφικές εφαρμογές στην Εκπαίδευση που έχουν ως βάση την προφορική μαρτυρία και αφορούν σε θέματα Ιστορίας.
Δίνεται έμφαση στην «Κινηματογράφηση προφορικής ιστορίας» και ιδιαίτερα στη «Σχέση του σκηνοθέτη/ερευνητή με τον άνθρωπο που καταθέτει βιώματα ή αφηγείται ιστορίες μπροστά στον κινηματογραφικό φακό».
ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ σε εκπαιδευτικούς κάθε βαθμίδας και κατεύθυνσης, σε απόφοιτους και φοιτητές Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών επιστημών (Ιστορίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Εθνογραφίας, Ψυχολογίας, Λαογραφίας, Αρχαιολογίας, κ.ά.), σε σπουδαστές και επαγγελματίες του κινηματογράφου και του θεάτρου (σκηνοθέτες, ηθοποιούς, τεχνικούς), σε φωτογράφους, σε όσους ασχολούνται με την προφορική ιστορία, σε αφηγητές παραμυθιών και ιστοριών καθώς γενικότερα και σε ανθρώπους που θέλουν να γνωρίσουν το σύγχρονο ανθρωποκεντρικό ντοκιμαντέρ.
Για την παρακολούθηση του Εργαστηρίου δεν απαιτείται προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία στο χώρο του κινηματογράφου. Χρειάζεται μόνον αγάπη για το σινεμά και την προφορική ιστορία, υπομονή και περιέργεια.
Το ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ είναι ίσως το πιο ανερχόμενο είδος κινηματογράφου παγκοσμίως, που δίνει τον λόγο στους αφανείς ήρωες της ζωής, στους απλούς ανθρώπους ή φωτίζει την αθέατη πλευρά των πιο προβεβλημένων. Μέσα από τις δικές τους βιωματικές αφηγήσεις μπορούν να φτιαχτούν ταινίες γεμάτες αλήθεια, συναίσθημα και χιούμορ, που συγκινούν, διασκεδάζουν, επιμορφώνουν ενώ παράλληλα ανιχνεύουν την καθημερινότητα, την κοινωνία, τη φύση, την Ιστορία κλπ.
Κάποια ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ που θα μας απασχολήσουν:
— Πώς βοηθάμε τους απλούς ανθρώπους να στέκονται χωρίς φόβο μπροστά στην κάμερα και να μοιράζονται μαζί μας τις «ασήμαντες» προσωπικές τους ιστορίες με ειλικρίνεια και αμεσότητα;
— Πώς κινηματογραφούμε μαρτυρίες, αφηγήσεις, παραμύθια με τρόπο ζωντανό και ελκυστικό; Ποιά είναι τα μυστικά αυτής της τέχνης;
— Πώς μπορεί η προσωπική μαρτυρία που καταγράφουμε να είναι αφ’ ενός επιστημονικά αξιόπιστη και αφ’ ετέρου αξιοποιήσιμη για ερευνητικούς ή καλλιτεχνικούς σκοπούς;
— Πώς μπορούμε να κάνουμε το ανθρωποκεντρικό ντοκιμαντέρ πολύτιμο εργαλείο του μαθήματος της Ιστορίας (και όχι μόνο!) στην Εκπαίδευση;
— Πώς μπορούμε να βλέπουμε, να καταγράφουμε ή ακόμα και να διδάσκουμε τη «μεγάλη» Ιστορία μέσα από τις «μικρές», προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων;
— Η παρατήρηση του «έξω» κόσμου και η ενσυναίσθηση.
Με ΠΡΟΒΟΛΕΣ ταινιών και ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ θα αρχίσουμε να ανιχνεύουμε τα παραπάνω ερωτήματα.
Το Εργαστήριο θα αξιοποιήσει την εμπειρία του σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ όχι μόνον από τη διδασκαλία στα προηγούμενα Κιν/φικά Εργαστήρια Αθήνας, Θεσ/νίκης και άλλων πόλεων ή στα καλοκαιρινά σχολεία (Βωβούσα, Μονοδένδρι, Πήλιο) αλλά και αυτή που απέκτησε περιοδεύοντας σε 40 γνωστά Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά, προβάλλοντας ταινίες του και συζητώντας με τους θεατές.
Οι συμμετέχοντες θα γνωρίσουν μεθοδολογικά εργαλεία χρήσιμα στις εκπαιδευτικές, ερευνητικές ή καλλιτεχνικές δραστηριότητές τους ενώ ένας ακόμα βασικός ΣΤΟΧΟΣ του Εργαστηρίου είναι η καλλιέργεια ενός άλλου βλέμματος πάνω στην Ιστορία και στα βιώματα των ανθρώπων που είναι φορείς της.
Προϋποθέσεις για την ουσιαστική συμμετοχή στο Εργαστήριο
Για να είναι δημιουργική η συνεργασία μας, καλό είναι όσοι ενδιαφέρονται να πάρουν μέρος στο Εργαστήριο να κάνουν τα εξής:
α) Να έχουν μελετήσει το παρόν κείμενο.
β) Να έχουν προετοιμαστεί για τον τρόπο προσέγγισης του θέματος έχοντας δει τα links των ταινιών στο Βιογραφικό εμψυχωτή, στη διπλανή στήλη.
γ) Να έχουν μαζί τους laptop, φωτογραφική μηχανή και βιντεοκάμερα (όσοι διαθέτουν). Μαζί και όλα τα περιφερειακά (μπαταρίες, καλώδια, κάρτες, αντάπτορες κλπ) για φόρτωμα, ξεφόρτωμα υλικών από και προς τον υπολογιστή.
δ) Ιδιαίτερα ευπρόσδεκτοι είναι όσοι έχουν εγκατεστημένα στον υπολογιστή τους προγράμματα επεξεργασίας εικόνας και βίντεο (τύπου Premiere, Movie Maker ή τα αντίστοιχά τους) και ξέρουν τον χειρισμό τους.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δεν είναι απαραίτητο να έχει ο καθένας όλα τα παραπάνω (γ) και (δ), αλλά αν μας δηλώσετε τι μπορείτε να έχετε μαζί σας εμείς θα φροντίσουμε τα υπόλοιπα ώστε να πάνε όλα καλά!
Βιογραφικό Εμψυχωτή
Ο Βασίλης Λουλές είναι σκηνοθέτης ταινιών ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας. Σπούδασε Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και Κινηματογράφο στην Αθήνα. Συνεργάστηκε με το Κινηματογραφικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών στην τεκμηρίωση, ταξινόμηση και αξιοποίηση παλαιών κινηματογραφικών επικαίρων καθώς και με την ΕΡΤ στο πρόγραμμα παραγωγής ταινιών μυθοπλασίας μικρού μήκους και ιστορικών ντοκιμαντέρ.
Οι ταινίες του τιμήθηκαν με βραβεία, έλαβαν μέρος σε πολλά φεστιβάλ του εξωτερικού, μεταδόθηκαν από ξένα και ελληνικά τηλεοπτικά δίκτυα, συμπεριλήφθηκαν σε διεθνή αφιερώματα και χρησιμοποιούνται ως εκπαιδευτικό υλικό σε Πανεπιστήμια.
Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με ντοκιμαντέρ προσωπικών αφηγήσεων καταγράφοντας μαρτυρίες ανθρώπων, με τέτοιον τρόπο ώστε μέσα από αυτές τις «μικρές» ιστορίες να μπορεί ο θεατής να έχει μια αίσθηση της μεγάλης, καθολικής Ιστορίας. Τα έργα του καλύπτουν επίσης θέματα Εθνογραφίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Βιομηχανικής Αρχαιολογίας.
Το ντοκιμαντέρ του «Φιλιά εις τα παιδιά» (παραγωγή 2012), με θέμα μικρά παιδιά Ελλήνων Εβραίων που σώθηκαν κατά τη Γερμανική Κατοχή χάρις στην προστασία που τους πρόσφεραν Έλληνες Χριστιανοί, προβλήθηκε σε κινηματογραφικές αίθουσες της Ελλάδας και, από το 2014, προβάλλεται στο εξωτερικό (ΗΠΑ, Καναδά, Ευρώπη, Αυστραλία).
Με το έργο αυτό, αλλά και με τα «Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί / Θηλειά / Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη / Ένας λαμπερός ήλιος» κάνει συχνά περιοδείες με προβολές και συζητήσεις σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του Καναδά. Ανάμεσα στα 40 περίπου Ιδρύματα είναι και τα: HARVARD, COLUMBIA, YALE, STANFORD, MICHIGAN, PRINCETON, UCLA, U-PENN, DUKE, DARTMOUTH COLLEGE, SIMON FRASER, Mc GILL, STONY BROOK, INDIANA, U-CONNECTICUT, LOYOLA MARYMOUNT (LA), κ.ά.
Πραγματοποιεί, σε τακτική βάση, Εργαστήρια Κινηματογράφου πάνω σε θέματα όπως: Από την προσωπική μαρτυρία στη μεγάλη Ιστορία, Αρχειακά τεκμήρια και ανθρώπινες ιστορίες στο ντοκιμαντέρ, Κινηματογραφώντας την ιστορική μνήμη, Το ντοκιμαντέρ ως εργαλείο στην Εκπαίδευση, Προσωπική μαρτυρία και παιδική ηλικία στις ταινίες ντοκιμαντέρ.
Για την πραγματοποίησή τους συνεργάζεται με Ιστορικά ή Εθνογραφικά Μουσεία και Αρχεία, σε όλη τη χώρα, αξιοποιώντας τα δικά τους αρχεία και συλλογές ως «ύλη του εργαστηρίου». Συνεργάζεται επίσης με Πανεπιστήμια και άλλους πολιτιστικούς φορείς.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ (επιλογή)
2016 Ανήκω εδώ (Η παλιά μουσουλμανική Κοινότητα Ρόδου) / ντοκιμαντέρ 47’
2015 On.Off / ντοκιμαντέρ 13’
2014 Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί / ντοκιμαντέρ 91’
2014 Θηλειά / ντοκιμαντέρ 12’
2012 Φιλιά εις τα παιδιά / ντοκιμαντέρ 115’
2012 Στα ορεινά βοσκοτόπια / ντοκιμαντέρ 60’
2010 Το ελαιοτριβείο στον Παπάδο / ντοκιμαντέρ 30’
2005 Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη / ντοκιμαντέρ 29’
2000 Ένας λαμπερός ήλιος / μυθοπλασία 36’
1999 Ελευσίνα, ιστορίες στον απόηχο των μηχανών / ντοκιμαντέρ 30’
1996 Μετέωρα-Πίνδος, οδοιπορικό / ντοκιμαντέρ 93’
1993 Ο Αμερικάνος / μυθοπλασία 39’
1990 Απών / μυθοπλασία 15’
Δείγματα από ταινίες του
Φιλιά εις τα παιδιά (Trailer)
Φιλιά εις τα παιδιά (4 αποσπάσματα)
Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη (απόσπασμα)
Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί (απόσπασμα)
https://www.youtube.com/watch?v=7IbgcfzCL3Y
Θηλειά (πλήρης ταινία)
https://youtu.be/kc40Ap8f2g0
Στα ορεινά βοσκοτόπια (πλήρης ταινία)
https://www.youtube.com/watch?v=TxGtxOeNoTA&t=2s
Ελευσίνα, ιστορίες στον απόηχο των μηχανών (απόσπασμα)
Απών (πλήρης ταινία μικρού μήκους σε 2 μέρη)