Κώστας Γαβράς

Έλληνας ακτιβιστής του Κινηματογράφου και Πρόεδρος της Cinémathèque Française, ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς, όρισε τα όρια του γαλλικού Κινηματογράφου και επαναπροσδιόρισε το αστυνομικό πολιτικό θρίλερ, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1960.

«Ο κινηματογράφος παίζει βασικό ρόλο στην κοινωνία. Πιστεύω ότι είναι ένας τρόπος να γνωρίσουμε τον κόσμο. Οι καλλιτέχνες, όταν απευθύνονται σε χιλιάδες, μερικές φορές εκατομμύρια, ανθρώπους, έχουν ευθύνες, έχουν άμεσο αντίκτυπο σ’ αυτούς τους ανθρώπους. Το ίδιο ισχύει και για τους σκηνοθέτες, πρέπει να σέβονται τη λογική και την ηθική της ιστορίας χωρίς να την χειρίζονται για δραματικούς λόγους ή να την κάνουν πιο ελκυστική για το κοινό» λέει.

Ηθοποιός, Σκηνοθέτης, Παραγωγός, Σεναριογράφος, Διευθυντής Φωτογραφίας, ο Γαβράς γεννήθηκε στα Λουτρά Ηραίας του νομού Αρκαδίας, στις 12 Φεβρουαρίου του 1933. Στην παιδική του ηλικία είδε τον πατέρα του, που υπήρξε ήρωας της Εθνικής Αντίστασης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, να κατηγορείται ως κομμουνιστής, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Αυτό τροφοδότησε την ένταση του μεγαλύτερου έργου του, το οποίο στόχευε σε παγκόσμιες δυνάμεις που θεωρούσε ότι συνωμοτούν για να συντρίψουν της ελευθερία της σκέψης και τη φυσική ελευθερία του ανθρώπου. Το 1951, εγκατέλειψε την πατρίδα του, αφού τελείωσε το εξατάξιο Γυμνάσιο, για να εγκατασταθεί στο Παρίσι με σκοπό να σπουδάσει Φιλολογία. Το 1956, όμως, θα σπουδάσει Κινηματογράφο στο Ινστιτούτο IDHEC.

Κατέχει τη θέση ενός από τους πιο πολιτικοποιημένους Κινηματογραφιστές που δημιούργησαν στα τέλη του 20^ου αιώνα. Επιτέθηκε στις δυνάμεις της διαφθοράς, της εκμετάλλευσης και της κατάχρησης εξουσίας με τις γνωστές ταινίες του, «Z» (1969), «Missing» / «Ο Αγνοούμενος» (1982) και «Music Box» / «Μουσικό Κουτί» (1989).

Ο ίδιος θα δηλώσει για το «Ζ»:

«Έγινα σκηνοθέτης από πάθος, αγάπη για τον Κινηματογράφο και επιθυμία να διηγηθώ ιστορίες μέσω εικόνων. Το «Z» είναι μια άλλη ιστορία αντιφάσεων! Στην αρχή, κανένας παραγωγός, διανομέας ή συνεργάτης χρηματοδότησης δεν ήθελε να ασχοληθεί μ’ αυτή την ταινία. Μου είπαν ότι δεν υπήρχε ιστορία αγάπης, καμία γυναίκα, ότι κάποιοι χαρακτήρες εμφανίστηκαν και μετά εξαφανίστηκαν, ότι ο Υβ Μοντάν -το μεγάλο αστέρι - δεν ήταν αρκετά παρών ...

Η ταινία ακολουθούσε μια ανηφορική πορεία, επειδή δεν δημιουργήθηκε ως επιτυχημένη ταινία μεγάλου μήκους, σύμφωνα με τις συνήθεις μετρήσεις. Ωστόσο, όλοι οι ηθοποιοί συμφώνησαν να εργαστούν σ’ αυτό, υπό ασυνήθιστες συνθήκες. Ήταν μια μεγάλη έκπληξη που είδαμε ότι, παρόλο που η ταινία δεν ήταν επιτυχής τις πρώτες ημέρες, από στόμα σε στόμα λειτούργησε και προσέλκυσε μεγάλο κοινό. Στο τέλος, η ταινία βρισκόταν στους Κινηματογράφους του Παρισιού για 40 εβδομάδες. Σήμερα, η ταινία εξακολουθεί να παίζεται στην τηλεόραση συχνά και οι άνθρωποι μου μιλούν ακόμα για αυτή.

Μερικές φορές στον Κινηματογράφο, συναντάμε απρόβλεπτα, ανεξέλεγκτα θαύματα. Πιστεύω ότι θα ήταν καλύτερο να εμπιστευόμαστε τους δημιουργούς παρά τους ανθρώπους που χρηματοδοτούν τα έργα. Ποτέ δεν ήθελα να αλλάξω τον κόσμο. Η μόνη μου επιθυμία ήταν πάντα να λέω ιστορίες που με άγγιξαν βαθιά.»

Κέρδισε την υποψηφιότητα για το Βραβείο Όσκαρ με την ταινία «Z», αλλά το πολυπόθητο αγαλματάκι θα το κρατήσει για την ταινία «Missing». Θα κερδίσει ακόμη 37 σημαντικά Βραβεία στα μεγαλύτερα Κινηματογραφικά Φεστιβάλ του κόσμου και θα βρεθεί υποψήφιος για άλλα 33.

Αν και η δουλειά του προβλήθηκε κυρίως στην Ευρώπη, οι ταινίες του τον κατέστησαν σημαντικό Σκηνοθέτη στο διεθνές κινηματογραφικό στερέωμα και ένθερμο υποστηρικτή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.