Το «Τέλος και Αρχή» ή «Το Σταυροδρόμι» είναι η πιο σημαντική ταινία με θέμα τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ελλάδα. Πρόκειται για μία σοβιετική ταινία, Ελλήνων δημιουργών, εμπνευσμένη από την Μάχη της Κρήτης. Σε σκηνοθεσία Μάνου Ζαχαρία και σενάριο Γιώργου Σεβαστίκογλου, η ταινία Конец и начало/ Το Τέλος και η Αρχή γυρίστηκε το 1963, στην Κριμαία της -τότε- Σοβιετικής Ένωσης. Πρωταγωνιστούν οι Aleksandr Safronov, Natalya Klimova, Gennadi Voropayev και Oleg Khabalov. Η μουσική είναι του Nikolay Karetnikov και η εξαιρετική, ασπρόμαυρη φωτογραφία του Aleksandr Kharitonov, που σε ορισμένες σκηνές αγγίζει την κορυφή μιας εικαστικής δημιουργίας.
Η ταινία γυρίστηκε στα Στούντιο της Μος φιλμ, ενώ τα εξωτερικά γυρίσματα έγιναν στην Κριμαία, γιατί ο τόπος έμοιαζε με ελληνικό τοπίο, με το ίδιο πράσινο, με ελιές και κυπαρίσσια. Ο Σκηνοθέτης προσπάθησε να αναπαραστήσει το χώρο, όσο γινόταν πιο πιστά. Σ’ένα μικρό ρόλο εμφανίζεται και ο ίδιοςως αξιωματικός, στο βομβαρδισμό ενός καταυλισμού.
ΟΜάνος Ζαχαρίας θα πει ότι ασχολήθηκε με τον πόλεμο στην Κρήτη, γιατί στην Κρήτη τελείωσε ο πόλεμος για την Ελλάδα, ενώ ο Σκηνοθέτης και Καθηγητής του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας, Μιχαήλ Ρομ, μεταξύ άλλων, θα πει: «Μας έδωσαν μια ταινία που παρουσιάζει τα γεγονότα της λαϊκής αντιστάσεως σ’ αυτό το τμήμα της Μεσογείου, ρεαλιστικά. Μια ταινία εκπληκτικής αληθοφάνειας. Γεμάτη πατριωτισμό και αγάπη για την Ελλάδα. Ο Ελληνικός λαός αναδεικνύεται ωραίος και γεμάτος μεγαλείο και ανδρεία.»
Η υπόθεση:Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι Γερμανοί κάνουν απόβαση στην Κρήτη. Ο Κρητικός λαός αντιστέκεται, τα συμμαχικά στρατεύματα φεύγουν για την Αίγυπτο. Τα γεγονότα καταγράφονται από την περιπέτεια μιας ετερόκλητης ομάδας ανθρώπων, που συναντήθηκαν τυχαία στο χάος του πολέμου. Ένας στρατιωτικός γιατρός με την Κρητικοπούλα βοηθό του, ένας κομμουνιστής που δραπέτευσε, ο χωροφύλακας που τον κυνηγάει, ο φαντάρος που λιποτάχτησε κι ένας Nεοζηλανδός που ξέμεινε –άνθρωποι τελείως διαφορετικοί– θα προσπαθήσουν μαζί να σωθούν, ώστε να τραβήξει ο καθένας το δρόμο του…
Συντελεστές της ταινίας
Σκηνοθεσία: Μάνος Ζαχαρίας
Σενάριο: Γιώργος Σεβαστίκογλου
Διεύθυνση φωτογραφίας: Aleksandr Kharitonov
Μοντάζ: Valentina Koulagina
Ήχος: Sergei Minervin
Μουσική: Nikolay Karetnikov
Ηθοποιοί: Natalya Klimova (Αλίκη), Gennadi Voropayev (Κίμων), Aleksei Safonov (Μέμος), Marina Vaintraub (Κρινιώ), Oleg Khabalov (Παντελής), Σωτήρης Μπελεβέντηs (φαντάρoς), Andrei Mayorov (Νεοζηλανδός), Αντώνης Γιαννίδης (καπετάν Παύλος), Pavel Springfeldt (Μιχάλης), Μιχάλης Χαραλαμπίδης (παπάς).
Παραγωγή: Mosfilm.
Διεύθυνση παραγωγής: Yury Rogozowski
Σκηνικά: Abram Freydin
Φορμάτ:35mm Ασπρόμαυρο
Χώρα Παραγωγής: ΕΣΣΔ
Έτος Παραγωγής:1963
Διάρκεια:90΄
Η ταινία θα προβληθεί με αφορμή τις εκδηλώσεις Τιμής και Μνήμης για τα 80 Χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης, στο πλαίσιο οπτικοακουστικού αφιερώματος, από την Πολιτιστική Εταιρία Κρήτης και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης, το Δήμο Χανίων και την ΚΕΠΠΕΔΗΧ – ΚΑΜ, την Τετάρτη 26 Μαΐου 2021,στο Δημοτικό Κινηματογράφο «Κήπος», με ελεύθερη είσοδο.