1929 Ένας Ανδαλουσιανός Σκύλος / Un Chien Andalou

Ο Λουίς Μπουνιουέλ / Luis Bunuel το 1929 εντάσσεται στη Σουρεαλιστική ομάδα του Παρισιού. Ο ίδιος θα γράψει για αυτή του την κίνηση: «Η ηθική και καλλιτεχνική αδιαλλαξία της ομάδας αυτής, ο καινούριος χώρος της κοινωνικοπολιτικής της δράσης, ταίριαζαν απολύτως με την ιδιοσυγκρασία μου». Τη χρηματοδότηση για την πειραματική ταινία, τον «Ανδαλουσιανό σκύλο» (1929) θα κάνει η μητέρα του, δίνοντας του 25.000 πεσέτες. Με αυτά τα χρήματα έφτιαξε την πρώτη του ταινία που ταυτόχρονα ήταν και η πρώτη σουρεαλιστική ταινία στην ιστορία του Σινεμά. Το σενάριο της ταινίας υπογράφει ο σκηνοθέτης μαζί με τον Σαλβαντόρ Νταλί. Πρόκειται για μια ασπρόμαυρη βουβή ταινία διάρκειας 17 λεπτών, 430 μέτρων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήχος προστέθηκε στο συγκεκριμένο φιλμ το 1960. Πρόκειται για μουσικά αποσπάσματα από τον Τριστάνο και Ιζόλδη του Βάγκνερ, και κομμάτια από αργεντίνικα ταγκό. Στη ταινία πρωταγωνιστούν η Σιμόν Μαρέιγ, ο Πιέρ Μπατσέφ, και συμμετέχουν ο Χάιμε Μιραβίλ, ο Σαλβαντόρ Νταλί και ο Λουίς Μπουνιουέλ.

Περιγράφοντας τη δημιουργία του αυτή, σχολιάζει χρόνια αργότερα: «Είναι μια ταινία μικρού μήκους, χωρίς σκύλους και Ανδαλουσιανούς, και στην οποία συγχωνεύονται η αισθητική του σουρεαλισμού με τις ανακαλύψεις του Φρόιντ. Η ταινία απηχούσε τις γενικές αρχές της σχολής αυτής, που ορίζει το σουρεαλισμό ως έναν ασυνείδητο, ψυχικό αυτοματισμό, ικανό να επιστρέψει στο μυαλό την πραγματική του λειτουργία, έξω από κάθε έλεγχο που επιβάλλει η λογική, η ηθικότητα ή αισθητική. Αν και επωφελήθηκα από τα διάφορα ονειρικά στοιχεία, η ταινία δεν αποτελεί την περιγραφή ενός ονείρου. Αντίθετα, η ατμόσφαιρα και οι χαρακτήρες δίνονται ρεαλιστικά. Η βασική της διαφορά από άλλες ταινίες έγκειται στο γεγονός ότι οι χαρακτήρες λειτουργούν, παροτρυνόμενοι από κίνητρα, οι πρωταρχικές πηγές των οποίων συγχέονται μ’ αυτές του ανορθολογικού που, με τη σειρά τους, ανήκουν στο χώρο της ποίησης. Μερικές φορές, οι χαρακτήρες αυτοί αντιδρούν αινιγματικά, όσο αινιγματικό μπορεί να είναι ένα παθολογικό ψυχικό σύμπλεγμα.

Η ταινία στοχεύει στα ασυνείδητα συναισθήματα των ανθρώπων και, κατά συνέπεια, έχει οικουμενική αξία, αν και μπορεί να είναι αντιπαθητική σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες που διακατέχονται από πουριτανικές ηθικές αξίες. Όταν έφτιαξα την ταινία, ήμουν εντελώς σίγουρος πως επρόκειτο να είναι μια αποτυχία΄ αυτό, ωστόσο, δε με ενδιέφερε γιατί πίστευα πως η ταινία έκφραζε κάτι που καμιά άλλη ταινία δεν είχε εκφράσει μέχρι τότε. Και, πάνω απ’ όλα, η ταινία ήταν έντιμη.»

Τα αποσπάσματα του αφιερώματος προέρχονται από το βιβλίο, Κινηματογράφος / Σενάρια, Λουίς Μπουνιουέλ, Σαλβαντόρ Νταλί: «Ο Ανδαλουσιανός σκύλος», Μετάφραση Βερονίκη Δαλακούρα, Εκδόσεις Αιγόκερως 2000. Αρχείο Μαρία Μιχελογιάννη.